Slaapstoornissen bij senioren

Het belang van slaap ongeacht de leeftijd

Slaap is van groot belang voor onze gezondheid en welzijn. Het is niet alleen een tijd van rust, maar ook een tijd waarin ons lichaam herstelt en belangrijke processen plaatsvinden. Tijdens de slaap worden afvalstoffen uit ons brein verwijderd en worden nieuwe verbindingen tussen hersencellen gelegd. Ook speelt slaap een belangrijke rol bij het immuunsysteem, de emoties en hormoonafgifte.

Een goede nachtrust is vooral gunstig wanneer deze voldoende lang duurt, op het juiste moment plaatsvindt en van goede kwaliteit is, met voldoende diepe slaap en REM-slaap (droomslaap). Een gebrek aan voldoende kwalitatieve slaap kan een aantal nadelige effecten hebben op ons lichaam en onze geest. Het kan leiden tot symptomen zoals vermoeidheid, slaperigheid en verminderde concentratie, waardoor onze productiviteit en prestaties worden beïnvloed. Bovendien kan een gebrek aan slaap leiden tot prikkelbaarheid en stemmingswisselingen, wat onze relaties en sociale interacties kan beïnvloeden.

Onze slaap wordt geregeld door twee belangrijke mechanismen: de biologische klok en de slaapbehoefte. De biologische klok is een hersengebied dat het ritme van slapen en wakker zijn reguleert, met een cyclus van ongeveer 24 uur. Het is gevoelig voor licht en kan daarom worden beïnvloed door de omgeving. De slaapbehoefte, daarentegen, is de toenemende behoefte aan slaap die ontstaat naarmate we langer wakker blijven. Als deze behoefte samenvalt met de biologische klok, hebben we de neiging om gemakkelijker in slaap te vallen. Het is daarom belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan een gezonde slaapomgeving en goede slaapgewoontes. Dit omvat onder andere het creëren van een rustige en donkere slaapkamer, het vermijden van cafeïne en alcohol voor het slapengaan, het vasthouden aan een regelmatig slaapschema en het vermijden van elektronische apparaten vlak voor het slapengaan.

Slaapveranderingen

Naarmate we ouder worden, verandert ons slaappatroon en kan het moeilijker worden om een goede nachtrust te krijgen. Studies tonen aan dat vanaf het 30e levensjaar de slaapkwaliteit begint af te nemen, waarbij mensen een minder diepe slaap hebben en vaker wakker liggen gedurende de nacht. Naarmate we de leeftijd van 60 jaar bereiken, nemen de duur en de stabiliteit van de REM-slaap ook af en verandert de tijdstip van onze slaap.

Slaapprobleem of slaapstoornis

Er wordt onderscheid gemaakt tussen slaapproblemen en slaapstoornissen. Slaapproblemen worden ervaren wanneer er sprake is van tijdelijke verstoringen in de slaap, maar deze hebben geen invloed op de dagelijkse activiteiten. Wanneer deze klachten echter langer aanhouden en een negatieve invloed hebben op de dagelijkse bezigheden, dan spreken we van een slaapstoornis. Het is belangrijk om te begrijpen dat slaapproblemen en slaapstoornissen verschillende oorzaken kunnen hebben en verschillende niveaus van ernst. Slaapproblemen kunnen bijvoorbeeld worden veroorzaakt door stressvolle gebeurtenissen, tijdelijke veranderingen in de omgeving, of een slechte slaaproutine. Terwijl slaapstoornissen vaak een onderliggende medische of psychologische oorzaak hebben.

Slaapstoornissen

Een goede diagnose is essentieel bij het vaststellen van slaapstoornissen. Er zijn verschillende instrumenten beschikbaar zoals vragenlijsten (zoals HSDQ en ISI) of een slaapdagboek. Het is ook belangrijk om te weten of er sprake is van medicatie- of middelengebruik, aangezien deze een negatieve invloed kunnen hebben op de slaap. Andere relevante informatie om uit te vragen zijn lichamelijke klachten en nachtmerries. De meest voorkomende slaapstoornissen zijn insomnie (slapeloosheid), slaapapneu en rusteloze benen. In dit artikel worden deze slaapstoornissen verder uitgelegd. Daarnaast worden ook de REM-slaapgedragsstoornis en de nachtmerriestoornis kort toegelicht.

Insomnie houdt in dat iemand langer dan 3 maanden minstens 3 nachten per week problemen heeft met in slaap komen, doorslapen of regelmatig te vroeg wakker worden en daardoor overdag vermoeid en minder functioneel is.
Slaapapneu ontstaat wanneer iemand onbewust langer dan 10 seconden zijn adem inhoudt tijdens het slapen. Bij slaapapneu stopt de ademhaling minstens vijf keer per uur en gaat het gepaard met slaperigheid overdag. Mensen met slaapapneu snurken vaak luid en zijn overdag vermoeid en slaperig.
Rusteloze benen is een onprettig gevoel in de benen dat vaak optreedt tijdens rust en vooral in de avond of nacht. Het gevoel verdwijnt als men de benen beweegt, maar komt terug wanneer men stopt met bewegen. Het onprettige gevoel in de benen kan het inslapen bemoeilijken en kan leiden tot vermoeidheid overdag.
Bij een REM-slaapgedragsstoornis is er onvoldoende spierverlamming tijdens de REM-slaap, waardoor iemand zijn dromen kan uitvoeren en onrustig of agressief gedrag vertoont. Dit kan leiden tot pijn bij zichzelf of een bedgenoot. Er is een vorm van de stoornis waarvan de oorzaak onbekend is en die vooral voorkomt bij mannelijke 60-plussers.
Frequente nachtmerries kunnen een symptoom zijn van depressie en posttraumatische stressstoornis, maar kunnen ook losstaand voorkomen. Nachtmerries kunnen leiden tot secundaire insomnia.

Gevolgen

Verhoogd risico op vallen: Ouderen met slaapstoornissen hebben vaak een verminderde motorische functie en coördinatie, wat kan leiden tot een verhoogd risico op vallen.
Verminderd cognitief functioneren: Slaaptekort kan leiden tot verminderde concentratie, geheugenproblemen en een vertraagde reactietijd. Dit kan het dagelijks functioneren van ouderen negatief beïnvloeden.
Verhoogd risico op depressie en angststoornissen: Een verstoorde slaap kan bij ouderen leiden tot gevoelens van depressie en angst. Dit kan weer leiden tot een verhoogd risico op het ontwikkelen van een depressie of angststoornis.
Verergering van bestaande gezondheidsproblemen: Slaapstoornissen kunnen de symptomen van bestaande gezondheidsproblemen verergeren, zoals pijn, hoge bloeddruk, diabetes en hart- en vaatziekten.
Verhoogd risico op overlijden: Een verstoorde slaap bij ouderen kan leiden tot een verhoogd risico op overlijden, met name als gevolg van hart- en vaatziekten.

Slaapstoornissen bij ouderen kunnen ook leiden tot een grotere afhankelijkheid van thuiszorg, dagopvang, en zelfs opname in het ziekenhuis of verpleeghuis. Het is daarom belangrijk om slaapstoornissen bij ouderen tijdig te herkennen en behandelen om deze gevolgen zoveel mogelijk te voorkomen of verminderen.

Behandeling

Verzwaringsdekens zijn de laatste jaren populair geworden als hulpmiddel om slaapstoornissen te verminderen. Ze zijn bedoeld om een diepe drukstimulatie te bieden die kan helpen bij het verminderen van stress, angst en slapeloosheid. Door het gewicht van de deken wordt er druk uitgeoefend op het lichaam, waardoor er een ontspannend gevoel ontstaat en de zenuwen tot rust komen. Dit kan helpen om de slaap te verbeteren en de kwaliteit van de slaap te verhogen. Hoewel er veel positieve ervaringen zijn met verzwaringsdekens, is het belangrijk om te onthouden dat het altijd belangrijk is om eventuele slaapproblemen te bespreken met een medisch professional.

Is een verzwaard deken niets voor jou bekijk onze andere producten voor een aangename nachtrust.